Krosno. Rodzice zastępczy pilnie poszukiwani

Każde dziecko ma prawo wychowywać się w kochającym bezpiecznym domu. Jeśli jednak rodzice nie mogą zagwarantować mu odpowiedniej opieki, zapewnia się mu czasowo opiekę i wychowanie poza jego biologiczną rodziną.

Praca z misją

- Właśnie wtedy dzieci potrzebują rodziny zastępczej, a nam potrzebni są ludzie, którzy są gotowi podjąć się tego zadania. Opieka zastępcza to prawdziwa praca z misją. Niełatwa, lecz dająca ogromne poczucie satysfakcji. Rodzina zastępcza jest szansą dla dziecka, dającą mu możliwość wzrastania w warunkach maksymalnie zbliżonych do naturalnych. Stanowi ona alternatywę dla domów dziecka – tłumaczy Katarzyna Zajdel, zastępca dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Krośnie.

Decyzja sądu

To właśnie MOPR odpowiada za poszukiwanie rodzin zastępczych dla dzieci, które decyzją Sądu Rodzinnego muszą opuścić swoje dotychczasowe środowisko rodzinne. Każdorazowa decyzja sądu o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej poprzedzona jest najczęściej wieloletnią pracą z rodziną biologiczną, w którą zaangażowany jest zespół pracowników: asystent rodziny, pracownik socjalnym, psycholog, terapeuci, a także kuratorzy czy inne instytucje działające na rzecz dziecka i rodziny. Do umieszczenia dzieci w pieczy zastępczej dochodzi tylko wówczas, gdy rodziny te nie chcą korzystać z oferowanej im pomocy, nie wykazują chęci współpracy, ich sytuacja życiowa nie ulega poprawie, a tym samym wyczerpują się możliwości pomocy dzieciom. Sprawa trafia na wokandę sądową, ale nawet wówczas nie jest to szybki proces.

Niełatwa rola

W sytuacji braku możliwości umieszczenia dziecka u osób spokrewnionych, poszukiwane są osoby obce, które podjęłyby się sprawowania opieki nad dziećmi.
Rola rodzica zastępczego z pewnością nie jest łatwa. Należy pamiętać, że dzieci trafiające do pieczy zastępczej to dzieci, które obciąża dodatkowy bagaż. Bagaż złych doświadczeń, przyzwyczajeń, nawyków, braków umiejętności, niekiedy traumatycznych wspomnień, które wyniosły z rodziny biologicznej.

- My zapewniamy rodzicom zastępczym pełne wsparcie ze strony specjalistów, w tym psychologa, pedagoga, prawnika, terapeutów. Zapewniamy także dostęp do bezpłatnych szkoleń, czy uczestnictwa w grupach wsparcia. Każda nowo powstała rodzina zastępcza objęta jest wsparciem koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, który pomaga rodzinom rozwiązywać trudności, jakie niesie codzienne życie - mówi Katarzyna Zajdel, kierownik działu ds. asysty rodziny i pieczy zastępczej MOPR w Krośnie.

Rodzaje pieczy zastępczej

Obecnie obowiązująca ustawa przewiduje 3 rodzaje pieczy zastępczej: rodzinę zastępczą zawodową, niezawodową i spokrewnioną rodzinę zastępczą oraz rodzinny dom dziecka, który nie jest rodziną zastępczą, choć to także forma rodzicielstwa zastępczego.
Rodziną spokrewnioną mogą zostać dziadkowie lub rodzeństwo dziecka. Inne osoby, w tym także dalsza rodzina dla dziecka, stają się rodziną niezawodową.

- W rodzinach tych przynajmniej jedno z rodziców musi wykonywać pracę lub osiągać stały dochód. W takiej rodzinie zastępczej może być troje dzieci. Zasadą jest oczywiście, że nie rozdzielamy rodzeństwa, więc i dzieci może być w indywidualnych przypadkach więcej - wyjaśnia Iwona Wójcik-Druciak, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Krośnie.

Z kolei rodzina zawodowa, to osoby nie związane z dzieckiem pod względem pokrewieństwa. Aby zostać taką rodziną trzeba mieć co najmniej trzyletnie doświadczenie jako rodzina zastępcza oraz pozytywną opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej lub po prostu spełniać warunki do pełnienia takiej roli (określone w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej), przy zachowaniu oczywiście pozytywnej opinii koordynatora. Jednak droga do uzyskania zgody na pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej jest długa. Taka rodzina musi przejść specjalne szkolenia i uzyskać kwalifikacje. Jeśli wszystko będzie prawidłowo, podpisywana jest umowa, z okresem nawet kilkuletnim.

Wsparcie dla rodzin zastępczych

Rodziny zastępcze otrzymują także środki na pokrycie kosztów utrzymania dziecka. Zarówno w przypadku rodziny zastępczej zawodowej, jak i niezawodowej jest to 1 052 zł miesięcznie. W przypadku rodzin spokrewnionych świadczenie wynosi 694 zł miesięcznie. W przypadku dzieci z niepełnosprawnościami, do podstawowego świadczenia rodziny otrzymują na miesiąc dodatkowo 211 zł. Każda z rodzin otrzymuje też między innymi 500+ na każde dziecko do osiemnastego roku życia i 300 zł tytułem świadczenia „Dobry start” oraz inne świadczenia, dodatki czy wsparcia finansowe.

Czas na zmianę sytuacji

Ideą rodzicielstwa zastępczego, jak sama nazwa wskazuje, jest jego czasowość. Dzieci trafiają do pieczy zastępczej w sytuacji, kiedy rodzina biologiczna nie może zapewnić im prawidłowego rozwoju i wychowania w swoim środowisku domowym. Czas pobytu dzieci w rodzinie zastępczej to w głównej mierze czas na zmianę sytuacji życiowej rodziny, nad którą pracują miedzy innymi asystenci rodziny zatrudnieni w MOPR.

- Na bieżąco prowadzimy zatem monitoring rodzin, których dzieci umieszczono w pieczy zastępczej i dzięki temu mamy wiedzę o postępach, jakie zostały poczynione przez rodziców lub też o ich braku - mówi Katarzyna Zajdel, kierownik działu ds. asysty rodziny i pieczy zastępczej MOPR w Krośnie.

Otwarte serce

Jak podkreślają specjaliści, do pracy rodzica zastępczego trzeba mieć nie tylko kwalifikacje, ale i otwarte serce. Ze swojego doświadczenia wiedzą, że „należy się urodzić z chęcią pomagania innym”. Dlatego też coraz trudniej jest znaleźć dziś ludzi, którzy chcieliby podjąć się misji rodzicielstwa zastępczego. Aby zostać rodzicem zastępczym nie trzeba spełniać specjalnych kryteriów. Należy mieć w sobie przede wszystkim pasję i chęć pomagania innym.

- Jeśli ktoś chciałby się podjąć misji tworzenia rodziny dla dzieci znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, zapewnić im lepsze warunki, wsparcie i opiekę to może skontaktować się z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie, gdzie pracownicy przekażą im szczegółowe informacje - zachęca dyrektor Iwona Wójcik-Druciak.

Można je uzyskać w siedzibie MOPR przy ul. Piastowskiej 58, od poniedziałku do piątku w godz. 7.30-15.30, tel. 13 43 204 59.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają następujące warunki:
- dają rękojmię należytego wykonania zadań rodziny zastępczej, co zostało potwierdzone stosownym zaświadczeniem organu prowadzącego przygotowanie do tej funkcji,
- mają stale miejsca zamieszkania na terytorium RP,
- mają odpowiednie warunki mieszkaniowe i stałe źródło utrzymania.
- korzystają z pełni praw obywatelskich,
- nie są i nigdy nie były pozbawione władzy rodzicielskiej wobec własnych dzieci, nie są ograniczone w tej władzy, ani też władza ta nie została zawieszona,
- wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby, jeżeli taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu na nich ciąży,
- nie są chore na choroby uniemożliwiające właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim,
- uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania oraz odbyły odpowiednie szkolenie i uzyskały zaświadczenie kwalifikacyjne do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.