Rymanów. Pamiętali o wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim

19 kwietnia 1943 roku w getcie warszawskim wybuchło powstanie. Warszawscy Żydzi podjęli walkę z Niemcami.

W 80. rocznicę tego wydarzenia burmistrz Rymanowa Wojciech Farbaniec, prezes polsko-amerykańskiej Fundacji im. Rabina Menachema Mendla z Rymanowa Jacek Sokołowski oraz delegacja Stowarzyszenia "Spotkanie Rymanów" złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze przy obelisku "W hołdzie mieszkańcom Rymanowa i okolic, którzy w latach II wojny światowej (1934-1945) mieli odwagę za cenę własnego życia nieść pomoc i ratunek swoim żydowskim sąsiadom".

Polsko-amerykańska Fundacja im. Rabina Menachema Mendla z Rymanowa została zarejestrowana latem ubiegłego roku, a pomysłodawcą jej powstania jest Jacek Sokołowski (na zdjęciu), obecnie kierujący spółką doradczą Rubin Investments, prezes Zarządu Fundacji Instytut Prawa i Rozwoju Gospodarczego, zaangażowany w kierowanie Dr Cetnar Clinic - prywatną klinikę medycyny i chirurgii estetycznej w Krośnie. Prowadzi też wykłady na studiach podyplomowych WSSE w Gdańsku.

- Skupiamy współpracę trzech wielkich narodów. Mowa o Polakach, Amerykanach i Żydach. To właśnie na bazie tej współpracy powstała nasza fundacja. Współpraca międzynarodowa to jedno z założeń fundamentalnych naszej organizacji, a jednym z głównych celów jest odbudowa w Rymanowie miejsc związanych z Żydami, w tym synagogi, która została wcześniej częściowo odbudowana, dzięki zabiegom rabina Abrahama Reicha z Nowego Jorku. Chcemy, aby pamięć o tej społeczności Rymanowa nie została zatarta - opowiada Jacek Sokołowski, prezes fundacji.

Rabin Reich, jako obywatel Stanów Zjednoczonych nie mógł występować o środki unijne czy jakiekolwiek środki polskie. Padł więc pomysł, aby powołać podmiot zarejestrowany w Polsce, by można było kontynuować odbudowę synagogi.

- Nie można utracić tego, co Abraham Reich zrobił. A zrobił bardzo wiele. Odkupił i wyremontował budynek, który Gmina Żydowska ma w Rymanowie naprzeciwko synagogi. Zadbał też o samą synagogę, która była w tragicznym stanie. Jak tutaj przyjechał po raz pierwszy nie było dachu, a mury były zawilgocone. Rabin to oporządził przy bardzo dużej pomocy między innymi władz Rymanowa - tłumaczy prezes fundacji.

Fundacja będzie zabiegać o pieniądze z różnych źródeł, żeby można było etapami przystąpić do odbudowy synagogi. Wszystko jest omawiane z rabinem Reichem.

- Na początek rozmawiamy o pozyskaniu pieniędzy na projekt architektoniczny odbudowy synagogi. Skala wielkości środków, jaka jest potrzebna do odbudowy synagogi pod nadzorem konserwatora to około 2 mln zł. Są to duże pieniądze, więc cały proces odbudowy synagogi będzie długi. Szybko musimy zrobić proste rzeczy, jak zabezpieczenie dachu i innych elementów - podkreśla Jacek Sokołowski.

Fundacja zainaugurowała oficjalnie działalność w lutym bieżącego roku w Gminnym Ośrodku Kultury w Rymanowie wystawą prac Miłosza Horodyskiego i projekcją filmu o dzieciństwie Ryszarda Horowitza, słynnego fotografika z Nowego Jorku i reżysera Romana Polańskiego.
W spotkaniu wzięli udział między innymi były ambasador Polski w USA Ryszard Schnepf, prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś, zastępca prezydenta Rzeszowa Jolanta Kaźmierczak, władze gminy Rymanów z burmistrzem Wojciechem Farbańcem i przewodniczącym Rady Miejskiej Andrzejem Pitrusem. Specjalne przesłanie przekazał rabin Abraham Reich.

Jacek Sokołowski podkreśla, że Fundacja jest gotowa uczestniczyć w przedsięwzięciach kulturalnych, nie tylko związanych z tym, co dotyczy samej synagogi, choć dbanie o nią jest najważniejszą zadaniem. Obecnie tworzona jest Rada Naukowa, która będzie wspomagać i wspierać zarząd swoją wiedzą i doświadczeniem.

- Zgodę na zasiadanie w niej wyraziła już między innymi Ewelina Rubinstein; znana pisarka i dziennikarka Danuta Grabowska; Ryszard Schnepf, obecnie w Radzie Muzeum Polin; Dariusz Grabowski, ekonomista, były europoseł, doradca do spraw ekonomicznych premiera Jana Olszewskiego; Wojciech Brochwicz, były wiceminister spraw wewnętrznych i administracji - mówi Jacek Sokołowski.

Prezes fundacji podkreśla, że jesteśmy ostatnim pokoleniem, które ma szansę rozmawiać z ludźmi, którzy przeżyli Holokaust. Następne pokolenia już tej możliwości mieć nie będą.

- Bardzo istotne jest, żeby młode pokolenia się uczyły, poznawały historię. Jeżeli ludzie zapominają o jakiś zdarzeniach, to później mogą rodzić się demony, które spowodują, że bardzo tragiczne wydarzenia mogą powrócić. Dbamy o historię, chcemy pokazywać historię, uczyć i przestrzegać przed tym, że skrajności nie są bezpieczne dla naszych przyszłych pokoleń - kończy rozmowę prezes Jacek Sokołowski.