Kontrowersji wokół miejsca pod pomnik generała Maczka w Krośnie ciąg dalszy.

Temat pomnika generała Stanisława Maczka i żołnierzy kompanii krośnieńskiej powrócił na ostatniej w 2024 roku sesji Rady Miasta Krosna (30 grudnia). Zgodnie z pierwotnym planem miał być procedowany projekt uchwały przygotowany przez grupę radnych z Komisji Kultury, Sportu i Turystyki Rady Miasta Krosna. Dotyczył on zmiany lokalizacji pomnika generała Stanisława Maczka ze skweru przy Regionalnym Centrum Kultur Pogranicza na teren przy Zespole Szkół Elektrycznych i Ogólnokształcących im. gen. Stanisława Maczka w Krośnie - Turaszówce.

O argumentacji grupy radnych i liście otwartym do radnych Rady Miasta Krosna prof. zw. dr hab. Mariusza Wołosa z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie i Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie pisaliśmy w tekście: https://www.terazkrosno.pl/krosno/27055-spor-o-lokalizacje-pomnika-stanislawa-maczka-list-otwarty-do-radnych-rady-miasta-krosna

Przed poniedziałkową sesją radni z Komisji Kultury, Sportu i Turystyki postanowili wycofać z porządku obrad zaproponowany wcześniej punkt o zmianie lokalizacji pomnika, wprowadzając nowy, który nie wskazywał na lokalizację pomnika przy "Elektryku", ale mówiący o poszukaniu nowego jeszcze bardziej godziwego miejsca na upamiętnienie generała i żołnierzy kompanii krośnieńskiej.

Radna Anna Dubiel, przewodnicząca Komisji Kultury, Sportu i Turystyki RM Krosna przypomniała, że komisja ta jeszcze w poprzedniej kadencji była przeciwna lokalizacji pomnika przy RCKP i wyraziła negatywną opinię.

- Później zrobiono ankietę konsultacyjną, przy której nie było weryfikacji kto i skąd głosuje. Część mieszkańców zgłaszała swoje uwagi na temat tej lokalizacji. W marcu, kiedy można było to jeszcze zrobić, nie zapytano o zdanie jednostki pomocniczej miasta, którą jest Rada i Zarząd Osiedla Tysiąclecia. Nowe władze Osiedla Tysiąclecia 21 października 2024 roku podjęły uchwałę, nie godząc się na tą lokalizację - powiedziała Anna Dubiel.

Radna zaznaczyła, że działka ta, odkąd został oddany nowy budynek RCKP, jest w użytkowaniu tej jednostki kultury.

- Wsłuchując się w głosy mieszkańców, osób działających w kulturze postanowiliśmy działać i przygotowaliśmy projekt uchwały, wychodząc na przeciw oczekiwaniom części mieszkańców, jak i środowisk działających w kulturze - stwierdziła przewodnicząca Komisji Kultury, Sportu i Turystki.

Dodała też, że w liście otwartym, radnych potraktowano, mówiąc w sposób delikatny, nieładny, a i po części zostali obrażeni.

- Trzeba tu i teraz żyć, żeby o wielu rzeczach wiedzieć. I my tu i teraz żyjemy i wsłuchujemy się w głosy mieszkańców oraz środowisk działających w dziedzinie kultury. To nie jest "widzi mi się" komisji kultury, ale my się wsłuchujemy w głosy części mieszkańców. Zarzuca nam się, że czepiamy się zieleni, a zieleń nie będzie tknięta. Nie jest to prawda., gdyż na projekcie sporządzonym przez Urząd Miasta Krosna wyraźnie jest zaznaczone, że krzewy zostaną wycięte, a prawdopodobnie zostaną tylko trzy klony i zdecydowana część działki zostanie wybrukowana - stwierdziła radna Anna Dubiel.

Przewodniczą Komisji Kultury, Sportu i Turystyki Rady Miasta Krosna zaznaczyła, że najnowszy projekt uchwały zobowiązuje prezydenta Krosna, żeby jeszcze raz z wnioskodawcami przeanalizowali te działki, które są w dyspozycji miasta, żeby było to miejsce godne dla lokalizacji tego pomnika.

- Nikt nie ma nic przeciwko powstaniu pomnika generała Maczka i kompanii krośnieńskiej. Tu jest spór o lokalizację tego pomnika i kontrowersje w naszym lokalnym społeczeństwie - dodała.

Zdaniem radnego Adama Przybysza, nie ma bardziej godnego miejsca na promocję postaci generała Stanisława Maczka wśród dzieci i młodzieży niż to, które wskazali mieszkańcy Krosna wypowiadając się w referendum. 80 procent głosujących wypowiedziało się za skwerem przy RCKP.

- Dzisiaj zrobił się ogromny galimatias. My już nie wiemy o co chodzi. Jesteśmy nadal w miejscu zerowym. Być może wydłuży się to o kolejne miesiące i Instytut Pamięci Narodowej, który miał sfinansować ten pomnik, wycofa się z tego - stwierdził Adam Przybysz.

- Jak widzę, ile autokarów z dziećmi i młodzieżą podjeżdża pod RCKP i parkuje na parkingu, to ze względów edukacyjnych jest to miejsce rewelacyjne - dodał radny Kazimierz Mazur.

Marek Kubit, dyrektor Zespołu Szkół Elektrycznych i Ogólnokształcących w Krośnie, jeden z inicjatorów wzniesienia pomnika, przypomniał, że pomysł to nie tylko upamiętnienie postaci generała Stanisława Maczka, ale i naszych przodków, którzy jako pierwsi byli jego polskimi żołnierzami w 1918 roku.

- Miejsce konsultowaliśmy z najbardziej kompetentnymi osobami, do jakich mieliśmy dostęp. To miejsce wizytowała zastępca dyrektora Biura Walki i Upamiętnienia IPN, wyrażając się o nim pozytywnie. Wizytował je również dyrektor Departamentu Uroczystości Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz autor zwycięskiego projektu pomnika. Obydwaj także wyrazili się pozytywnie o tym miejscu. W marcu uchwała została przyjęta przez Radę Miasta większością głosów, nie rozumiem, skąd w tym monecie pojawiają się takie złości i dyskusje. Dziwi się również Instytut Pamięci Narodowej - podkreślił Marek Kubit.

Franciszek Tereszkiewicz, kanclerz PANS w Krośnie, także jeden z inicjatorów powstania pomnika podkreślił, że dzisiaj pomnik zaczyna już funkcjonować nie jako pomnik generała Maczka, ale pomnik generała Maczka i kompanii krośnieńskiej.

- Chcemy uczcić tych obywateli, naszych pradziadów, którzy podjęli walkę w słusznej sprawie, w obronie w obronie granic Polski i kształt tych granic. Rozmawiając o przeszłości, kształtujmy naszą teraźniejszość i przyszłość - powiedział Franciszek Tereszkiewicz, zwracając się do radnych o jednomyślność w tej sprawie, ponad podziałami.

Po dyskusji radni zdecydowali poprzeć projekt uchwały przygotowany przez Komisję Kultury, Sportu i Turystyki RM Krosna, która zobowiązuje prezydenta miasta do znalezienia innego godnego miejsca pod pomnik. "Za" głosowało 12 radnych, "przeciw" - 7, a jeden radny wstrzymał się od głosu.

- Myślę, że w tej sprawie nie ma na chwilę obecną jakiegoś złotego środka. Mam przekonanie, że trzeba tylko trochę dobrej woli ze strony inicjatorów budowy pomnika, ze strony prezydenta i radnych, żeby znaleźć wspólne rozwiązanie. Projekt, jak każdy inny, może ulec pewnej modyfikacji, a może znajdzie się takie miejsce, że nie trzeba będzie nic zmieniać. Dajmy sobie wszyscy trochę czasu, by ten spór, który wziął się znikąd, załagodzić. Nikt na tej sali nie ma wątpliwości, że trzeba uczcić postać generała Stanisława Maczka - zaapelował przewodniczący Rady Miasta Krosna Zbigniew Kubit.