Krosno. Nagrobki powrócą na stary cmentarz. Po konserwacji

We wrześniu 2019 r. miasto Krosno otrzymało darowiznę od Podkarpackiego Towarzystwa Historycznego w Krośnie w kwocie 81 tys. zł. Pieniądze te udało się zebrać członkom towarzystwa podczas kwest prowadzonych 1 listopada w ciągu kilku lat. Oprócz tej kwoty, 1300 zł darowizny z prowadzonych zbiórek przekazało Stowarzyszenie „Czyń dobro, mimo wszystko” z Krosna. Pieniądze te pozwolą na przeprowadzenie renowacji pięciu zniszczonych, zabytkowych nagrobków. Zostały one wybrane do renowacji przez komisję złożoną z przedstawicieli Urzędu Miasta Krosna, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków i Podkarpackiego Towarzystwa Historycznego .

- Obecnie w konserwacji w trzech różnych pracowniach konserwatorskich jest nagrobek Anny Gieruckiej, Antoniego Popiela, Stefanii Szczęsnej i grobowiec rodziny Świderskich. W najbliższym czasie przekazany zostanie do konserwacji nagrobek Józefa Kozaka. Wszystkie te nagrobki mają wrócić po konserwacji na cmentarz przy ul. Krakowskiej do końca października - informuje Marta Rymar, Miejski Konserwator Zabytków w Krośnie.

Wybrane nagrobki były w złym stanie technicznym, z widocznymi uszkodzeniami, ubytkami, jak choćby anioły z zatartymi rysami, brakującymi skrzydłami czy dłońmi.

Od lat także Wojewódzki Konserwator Zabytków wspomaga miasto Krosno w renowacji zabytkowych nagrobków, przyznając dofinansowanie na te prace.

- Z reguły jest to dofinansowanie pięćdziesięcioprocentowe, więc bardzo pomocne. Warto wspomnieć, że koszt prac przy jednym nagrobku waha się od 15 tys. zł do nawet 30-40 tys. zł - dodaje Marta Rymar.

W planach jest również odtworzenie danych alejek, które kiedyś istniały na cmentarzu przy ul. Krakowskiej. Zadanie to, ze względu na bardzo duże koszty, zostanie podzielone na etapy. W pierwszej kolejności, będzie to główna aleja biegnąca od bramy wejściowej w kierunku ul. Ściegiennego, a później trzy następne alejki – odnogi od alei głównej.

A już w najbliższym czasie przy głównej alejce zostaną zamontowane nowe kosze na śmieci.

Ciekawa jest historia starego cmentarza. Przed wiekami w Krośnie nie było głównego cmentarza. Pochówki wykonywano przy kościele farnym. Taki stan trwał do 1785 r., kiedy powstał cmentarz przy obecnej ul. Krakowskiej. Wynikało to z dekretu cesarza Józefa II z dnia 23 sierpnia 1784 r. Nakazywał wyznaczenie miejsca na nowe pochówki i wyprowadzenie ich z centrów miast, głównie ze względów higienicznych i sanitarnych.

- Z zachowanych dokumentów wynika, że pierwszy pochówek odbył się tam 3 stycznia 1786 r., a prawdopodobnie w roku poprzednim przeniesiono część pochówków z cmentarza przykościelnego na nowe miejsce. Ostatni pochówek odnotowany jest w 1954 r. - tłumaczy Marta Rymar.

Na podstawie zachowanych ksiąg parafialnych i innych dokumentów udało się ustalić, że pochowano tutaj 8963 osoby. Do chwili obecnej zachowało się kilkaset nagrobków.

W II połowie XX wieku cmentarz został wpisany do rejestru zabytków.