Krosno. Tutaj znajdowała się w 1920 r. Wojskowa Komisja Werbunkowa

Ryszard Majka jest przewodnikiem PTTK, obecnie prezesem Zarządu Oddziału PTTK w Krośnie, mówiąc o pomyśle na tablicę upamiętniającą miejsce, w którym w 1920 r. mieściła się Wojskowa Komisja Werbunkowa, powraca do roku 1986, kiedy pracował w Zarządzie Wojewódzkim PTTK w Krośnie.

- W trakcie prac remontowych, w których wspólnie z mieszkającym w tym budynku mężczyzną Grzegorzem Kustroniem pomagaliśmy majstrowi. W pewnym momencie od ul Krakowskiej podszedł starszy mężczyzna, stanął na baczność, oddał honory i ukłonił się. Uśmiechnęliśmy się, myśląc o co chodzi. Wtedy poprosił nas, byśmy zeszli na dół i wyjaśnił nam, że w 1920 r. wraz z 18 chłopakami przyszli tutaj z jakiejś podkrośnieńskiej wioski. Przeszli komisję lekarską, stanęli w dwuszeregu przy ulicy i wtedy wyszedł do okna pułkownik Swoboda i oznajmił, że 18 wraca do domu, a on jeden został skierowany na front - opowiada Ryszard Majka.

Ów mężczyzna, którego niestety pan Ryszard nie zapytał ani o nazwisko, ani skąd jest, przeżył I i II wojnę światową i jako jedyny dożył do roku 1986. Pozostali, którzy zostali odesłani do domu, zmarli już wcześniej.

Przez lata rodził się pomysł, by miejsce, w którym znajdowała się Wojskowa Komisja Werbunkowa w jakiś sposób upamiętnić. Teraz, w 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej, nadarzyła się ku temu doskonała okazja.

Poseł Piotr Babinetz, z zawodu historyk, przypomina, że w najgorętszym czasie wojny polsko-bolszewickiej, gdy Bolszewicy zbliżali się do Warszawy i zagrożenie niepodległości Polski było największe, powstawały Powiatowe Komitety Obrony Państwa. Między innymi taki komitet dla miasta Krosna i powiatu krośnieńskiego powstał 6 lipca 1920 r. w Krośnie.

- Na jego czele stanął były, wieloletni burmistrz miasta dr Feliks Czajkowski, a po kilku tygodniach nowym przewodniczącym został burmistrz Krosna Jan Kanty Jugendfein. Wśród członków tego komitetu byli między innymi starosta Emil Rappe, marszałek powiatu Jan Gorajski, a wiceprzewodniczącym wybrano późniejszego burmistrza Krosna, przedsiębiorcę Józefa Bergmana - opowiada poseł Piotr Babinetz.

W miejscowościach powiatu tworzyły się lokalne komórki Komitetu Obrony Państwa, a w Krośnie powstał też Wydział Organizacyjno-Werbunkowy Komitetu Obrony Państwa, a Komisja Werbunkowa mieściła się w budynku u zbiegu ulic Krakowska i Czuchry. Od 6 lipca do końca sierpnia 1920 r. przez tą komisję przeszło skutecznie i zostało wcielonych do Wojska Polskiego 426 ochotników z Krosna i powiatu krośnieńskiego. Zostali oni przekazani do oddziałów podhalańskich do Sanoka. Przewodniczącym Wojskowej Komisji Werbunkowej był pułkownik Józef Karol Swoboda.

- W okresie Bitwy Warszawskiej, w walkach na całym froncie, w sierpniu 1920 r. oraz w całym okresie wojny polsko-bolszewickiej od 1918 do października 1920 r. z terenu Krosna i powiatu krośnieńskiego znacznie ponad 1000 żołnierzy. Były to osoby służące zawodowo w Wojsku Polskim, zaciągani do wojska z poboru oraz wspomnianych wcześniej 426 ochotników - mówi Piotr Babinetz.

Część z nich nie powróciła już do rodzinnych domów, oddając najwyższą cenę za wolną Polskę.

- Może uda się kiedyś ich upamiętnić z imienia i nazwiska. A wszyscy, którzy przeżyli walcząc o wolność, zasługują również na naszą wdzięczną pamięć. Dlatego tak niezwykle cenna jest inicjatywa pana Ryszarda Majki, by upamiętnić działania komisji werbunkowej w Krośnie w tym miejscu - podkreśla poseł Piotr Babinetz.

Oficjalne odsłonięcie tablicy pamiątkowej odbyło się 13 sierpnia. Poświęcił ją proboszcz krośnieńskiej fary, ks. dr Andrzej Chmura. Przed tablicą złożone zostały wiązanki kwiatów. Budynek przechodzi obecnie kapitalny remont. Po jego zakończeniu tablica na stałe zostanie umieszczona najprawdopodobniej od ul. Krakowskiej.

Zobacz zdjecia z uroczystości: