Obszary chronionego krajobrazu na Podkarpaciu. Także w powiecie krośnieńskim

Departament Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego otrzymał dofinansowanie z programu Fundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027 na opracowanie dokumentów planistycznych dla 13 obszarów chronionego krajobrazu (OCHK) w województwie podkarpackim.

- Zarząd Województwa Podkarpackiego podejmuje różne działania na rzecz ochrony środowiska. Zalicza się do nich także aktualizacja dokumentacji dotyczącej obszarów chronionego krajobrazu. Dzięki nowemu opracowaniu będziemy mogli dokładnie określić stan zachowania walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych tych terenów. Nowa dokumentacja da nam również wytyczne, jak skutecznie je chronić - mówi Anna Huk, członek zarządu województwa, odpowiedzialna za Departament Ochrony Środowiska.

Spośród terenów objętych ochroną na Podkarpaciu największą powierzchnię, bo prawie 470 tys. hektarów, zajmują właśnie obszary chronionego krajobrazu, które są zlokalizowane w aż 99 podkarpackich gminach. Nadzór nad nimi sprawują marszałkowie województw, którzy w 2009 roku przejęli kompetencje w tym zakresie od urzędów wojewódzkich.

- Musimy zaktualizować dokumenty dotyczące tych obszarów, dokonać ich oceny pod kątem wartości przyrodniczych czy kulturowych, zweryfikować granice, gdyż może się okazać, że niektóre utraciły swój unikalny charakter, a pojawiły się nowe. Ten projekt pozwoli nam również zoptymalizować obowiązujące na tych terenach zakazy w zakresie ochrony przyrody i potrzeb człowieka, a także ułatwi zarządzanie nimi - mówi Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska UMWP.

Dokumentację przygotuje wyłoniona w przetargu firma, która w pierwszym etapie realizacji projektu opracuje metodykę, czyli ustali ramy i sposoby przygotowania dokumentacji. Dopiero w drugim etapie powstanie opracowanie, które dokona oceny aktualnego stanu walorów obszarów chronionego krajobrazu na Podkarpaciu. Wskaże ono również zagrożenia dla korytarzy ekologicznych, wyłoni najcenniejsze ekosystemy, wyróżniające się typy krajobrazów, a także obszary o najwyższym potencjale turystycznym i rekreacyjnym.

- Sporządzenie dokumentacji pozwoli na określenie jasnych, przejrzystych ram ich funkcjonowania. Lokalne samorządy otrzymają wytyczne ułatwiające planowanie przestrzenne, a przedsiębiorcy przejrzyste zasady dotyczące możliwości prowadzenia na tych terenach działalności gospodarczej. Liczymy również na to, że realizacja projektu zachęci mieszkańców regionu oraz organizacje pozarządowe do wspólnych działań na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz promocji tych obszarów - mówi Magdalena Radecka-Gibała, kierownik oddziału ds. ochrony bioróżnorodności, przyrody i krajobrazu w UMWP.

Przetarg, który wyłoni wykonawcę nowego opracowania, zostanie ogłoszony w I kwartale 2025 roku. Dokumentacja dotycząca ochrony trzynastu OCHK-ów ma być gotowa do końca 2027 roku. Na jej podstawie Sejmik Województwa Podkarpackiego będzie mógł przyjąć nowe uchwały określające zasady ich funkcjonowania i ochrony.

- Dokumentacja będzie takim narzędziem w rękach samorządu województwa, umożliwiającym spójne i efektywne działania mające na celu zachowanie zasobów przyrody. Są to działania z zakresu "Jakości życia" czyli jednej z inteligentnych specjalizacji województwa podkarpackiego - dodaje Anna Huk.

Przez obszar powiatu krośnieńskiego przebiegają dwa obszary chronionego krajobrazu.
OCHK Beskidu Niskiego obejmuje teren o powierzchni blisko 83 tysięcy hektarów i składa się z kompleksu głównego, kompleksu Grab oraz kilku mniejszych: Krempna, Olchowiec i Polany. Obszar zlokalizowany jest na terenie gmin: Dębowiec, Krempna, Nowy Żmigród i Osiek Jasielski w powiecie jasielskim, Dukla, Jaśliska, Rymanów, Iwonicz-Zdrój i Miejsce Piastowe w powiecie krośnieńskim, Besko, Bukowsko, Komańcza, Sanok, Zagórz i Zarszyn w powiecie sanockim.

- Obszar chronionego krajobrazu Beskidu Niskiego niemal w całości pokrywa się z przebiegiem Karpackiego Korytarza Ekologicznego, a także z obszarem NATURA 2000 Beskid Niski, który jest dedykowany ochronie ptaków oraz aż z kilkunastoma obszarami NATURA 2000 chroniącymi siedliska przyrodnicze oraz gatunki zwierząt i ich siedliska - wyjaśnia Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska UMWP.

OCHK Beskidu Niskiego cechuje zróżnicowana budowa geologiczna oraz bogactwo fauny i flory.

- Ten obszar chronionego krajobrazu wyróżnia również to, że na jego terenie jest kilka rezerwatów przyrody. OCHK Beskidu Niskiego stanowi również otulinę dla Magurskiego Parku Narodowego oraz nieformalną otulinę dla Jaśliskiego Parku Krajobrazowego - dodaje Magdalena Radecka-Gibała z Departamentu Ochrony Środowiska UMWP.

OCHK Czarnorzecki ma wielkość około 10 tysięcy hektarów i jest zlokalizowany na terenie gmin: Brzozów, Domaradz, Haczów i Jasienica Rosielna w powiecie brzozowskim oraz Korczyna i Wojaszówka w powiecie krośnieńskim.

- Na terenie tego OCHK-u są dwa rezerwaty przyrody chroniące cisa pospolitego. Na części Czarnorzeckiego OCHK zlokalizowany jest obszar Natura 2000 chroniący gatunki i siedliska związane ze środowiskiem wodnym rzeki Wisłok, a także Południowy Korytarz Ekologiczny. Obszar ten stanowi również otulinę dla Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego - mówi Magdalena Radecka-Gibała z UMWP.

Co to są obszary chronionego krajobrazu?

Obszary chronionego krajobrazu są to wyróżniające się krajobrazowo tereny o zróżnicowanych ekosystemach, cenne ze względu na ich walory turystyczne, ale także ze względu na to, iż pełnią ważną funkcję korytarzy ekologicznych czyli dróg przemieszczania się roślin i zwierząt pomiędzy siedliskami, umożliwiając im tym samym przetrwanie, pomimo niekorzystnych zmian w środowisku. Mogą to być np. doliny rzek, kompleksy leśne, ciągi wzgórz czy torfowiska.