Krosno pamięta o ofiarach Holokaustu

Od 15 do 27 stycznia 2024 r. odbywają się obchody XVI Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu. Krosno jest jednym z 78 miejsc na Podkarpciu, które włączyło się w te obchody.
Dzisiaj (15 stycznia) zostały zorganizowane w Krośnie. Zainaugurowane zostały uczczeniem ofiar Holokaustu i zapaleniem zniczy na cmentarzu żydowskim przy ul. ks. Władysława Sarny.

Tradycyjnie już pamięć krośnieńskich Żydów została uczczona przy pamiątkowej tablicy ulokowanej w miejscu dawnego getta żydowskiego przy ul. Franciszkańskiej 9, gdzie złożone zostały wiązanki kwiatów. Wśród uczestników spotkania znalazły się między innymi delegacje z krośnieńskich szkół, przedstawiciele władz miasta Krosna.

Getto zostało utworzone na początku 1942 roku i zgromadzono w nim około 600 osób narodowości żydowskiej. Miejsce to było początkiem gehenny i tragedii żyjących w naszym mieście Żydów, którzy stanowili niemal 25 procent ludności Krosna. Byli wywożeni do ciężkiej pracy w kamieniołomach oraz na krośnieńskie lotnisko. Później trafiali do obozów zagłady. Ocaleli tylko nieliczni. Wśród nich był Alexander Białywłos-White, który po latach opowiadał o pobycie w Krośnie, historii życia jego rodziny.

- To, co się zdarzyło w czasie II wojny światowej, zagłada narodu żydowskiego, powinno być przestrogą dla wszystkich, którzy mają różne pomysły na naszą współczesną rzeczywistość. Dzisiaj powinniśmy pochylić głowy nad mogiłami osób, które są ofiarami Holokaustu. Jesteśmy tutaj po to, aby żyła w nas pamięć o tym, do czego może doprowadzić nienawiść do drugiego człowieka, jak niszcząca jest chęć panowania nad światem. Młodzież i przyszłe pokolenia musza przejąć tę pamięć i pielęgnować ją dla kolejnych pokoleń. Krosno to miasto, które pamięta, wyciąga wnioski z historii i nie zapomina o swoim dziedzictwie - powiedział prezydent Krosna Piotr Przytocki.

Prof. Elżbieta Rączy z Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie przypomniała, że spotykamy się po raz kolejny, aby uczcić pamięć ludzi, mieszkańców Krosna, którzy tutaj się rodzili, tutaj pracowali i umierali, którzy w 90 procentach zostali wymordowani dlatego, że byli Żydami.

- Mordowano wszystkich bez wyjątku, bez względu na płeć, wiek, stan zdrowia, czy wykonywany zawód. Pamiętajmy, że ci którzy przeżyli, cały czas pamiętali, gdzie się urodzili, skąd pochodziły ich rodziny i chętnie przyjeżdżali do Krosna, żeby szukać tutaj wspomnień o tych, którzy zginęli, ale również wspominać tych Polaków, którzy im pomagali przeżyć i dzięki którym niektórzy z nich przeżyli - podkreśliła prof. Elżbieta Rączy, która w Galerii Piwnica PodCieniami (Rynek 5), wygłosiła wykład "Skomplikowane stosunki polsko żydowskie w czasie holokaustu".

Także w Galerii Piwnica PodCieniami otwarta została wystawa "Paradis Judaeorum. W poszukiwaniu utraconej historii i kultury żydowskiej" przygotowana przez Muzeum Rzemiosła w Krośnie. Rozpoczyna ona cykliczną prezentację dziedzictwa kulturowego społeczności żydowskiej, która w ciągu 1000 lat stała się ważną częścią historii naszej Ojczyzny.

- Prezentuje różne aspekty życia religijnego i codziennego polskich Żydów. Jest opowieścią o tym, co wyróżnia Żydów spośród innych narodów zamieszkujących ziemie polskie, a więc głównie o świętach i uroczystościach religijnych a także obyczajach i zwyczajach codziennego życia - powiedział kurator wystawy Łukasz Stachurski.

Wystawa powstała dzięki kolekcji i zbiorom prywatnym rodziny Koszczanów z Dukli oraz zbiorom Ośrodka Dokumentacji i Historii Ziemi Żmigrodzkiej-Muzeum im. Leona Karcińskiego w Nowym Żmigrodzie. Kaligrafie hebrajskie prezentowane na ekspozycji wykonane są przez Kamilę Koszczan, a wycinanki żydowskie autorstwa Ingi M. Marczyńskiej. Fotografie ilustrujące problematykę wystawy pochodzą ze zbiorów Rafała Barskiego oraz Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Wystawa będzie czynna do 28 marca 2024 r.

Organizatorami krośnieńskich obchodów byli: Prezydent Miasta Krosna, Muzeum Rzemiosła w Krośnie, Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz rzeszowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej.